Never judge a man untill you’ve walked a mile in his shoes, zong Elvis in 1968.
Als dat waar is kan ik mijn zaak wel opdoeken. Want ik help bestuurders, directeuren en managers terwijl ik dat zelf nooit ben geweest.
Hoe letterlijk moeten we deze woorden van Elvis dus nemen? Moet een geriater zelf oud zijn? Moet een opvoedkundige zelf kinderen hebben? Moet een diëtist zelf te zwaar zijn geweest?
Het antwoord lijkt een open deur. Maar toen ik hem doorging kwam ik toch nog verrijkende inzichten tegen over de essentie van helpen, en mijn eigen plek daarin. Er zijn namelijk drie mogelijke rollen waarin mensen hulp kunnen aanbieden. Elke rol verhoudt zich anders tot de schoenen van de ander.
Ik deel ze graag met je.
Hulp uit de luie stoel
Het is vreselijk om ‘geholpen’ te worden door iemand die zich niet verdiept heeft in de complexiteit van jouw situatie. Die jouw schoenen niet eens ziet. Hij is je aan het helpen vanuit zijn luie stoel. Die manier van helpen is vooral te herkennen aan het gebruik van het woord ‘gewoon’:
“je moet het gewoon loslaten”
“je moet er gewoon wat van zeggen”
“het gaat gewoon om een stukje draagvlak”
Hulp uit de luie stoel helpt nooit. Je wordt er alleen maar onzeker van. Want als de oplossing blijkbaar zo ‘gewoon’ is, dan moet dat wel betekenen dat jij dom bent.
Hulp van lotgenoten
Als je een probleem hebt is het fijn om te ervaren dat er mensen zijn die het probleem vanuit hun eigen ervaring herkennen. Alleen al het besef dat je niet de enige bent kan zo’n oppepper geven dat je op eigen kracht je eigen oplossingen kunt vinden. Wat lotgenoten je vertellen over wat ze hebben gedaan om hun eigen situatie op te lossen of draaglijker te maken kan een schat aan tips opleveren die ook in jouw situatie kunnen helpen.
De waarde van de lotgenoot is niet dat hij in je schoenen gaat staan. Hij zet zijn eigen schoenen naast die van jou.
Hulp van professionals
Beroepshelpers zoals coaches en expertadviseurs voegen op een andere manier waarde toe. Ze overzien de reikwijdte waarin het probleem zich kan manifesteren, welke talloze variabelen op dat probleem ingrijpen, welke oplossingen passen in welke situatie en welke stappen nodig zijn om die oplossing tot leven te wekken. Daar hebben ze voor doorgeleerd en ze hebben er jarenlange ervaring in opgedaan.
Die kennis en ervaring gebruiken ze om bij elke probleemsituatie die hen wordt voorgelegd te diagnosticeren wat er echt aan de hand is en om de ander op zo’n manier te bevragen en adviseren dat hem helder wordt wat hem te doen staat.
Ook de professional ontleent zijn waarde niet aan het feit dat hij in je schoenen gaat staan. Hij gebruikt zijn vakmanschap om je van je zere voeten af te helpen.
Tenslotte
Je hoeft dus niet in de schoenen van de ander te staan om hem te kunnen helpen. Sterker nog: je kunt niet eens in zijn schoenen gaan staan. Zijn schoenen zullen je niet passen. Je kunt niet voelen wat hij voelt. Want je bent hem niet.
Je kunt iemand alleen helpen als je erkent dat hij andere schoenen draagt dan jij.
Annemarie Mars, oktober 2018
Voor de liefhebber
Helpen is één van de vijf zeggenschapsmodellen in ‘De functie van frictie‘ (deel 2 – een gedeelde richting).
