Over de vraag wat maakt dat een verandering slaagt hebben velen zich het hoofd gebogen. Ik ook. Vaak komen daar modellen uit waarin meerdere krachten, hefbomen, habits, sleutels of bronnen worden aangewezen. En natuurlijk kennen al die modellen een grote verwantschap.

Mij intrigeert de vraag of er een rangorde bestaat, of er één factor is die er boven uit steekt. Ik ga de zes schijnwerpers uit Vat op verandering gebruiken om een antwoord te vinden. Die schijnwerpers zijn namelijk ook te zien als succesfactoren, omdat bij elke schijnwerper een kompas hoort waarop je vaart: een gevoel dat je vertelt of je op de goede weg bent.

Je ziet de zes schijnwerpers in onderstaand plaatje, met het betreffende kompas eronder.

Natuurlijk zijn deze zes allemaal belangrijk, anders had ik ze niet opgenomen. Maar is één van deze zes belangrijker dan de andere?

Richting

Het antwoord dat het eerste in me opkwam is richting. Waar verandering stokt is een gebrek aan een gevoel voor richting namelijk vrijwel altijd een deel van de oorzaken. De urgentie is niet helder, de urgentie wordt niet gedeeld, de ambitie wordt niet erkend als een oplossing voor de urgentie, de lat ligt te hoog of een middel wordt tot doel verheven.

Reacties

Maar ook als een richting helder is komt hij pas tot leven als mensen zich eraan verbinden. Als ze zich intrinsiek gemotiveerd voelen om het gedrag te tonen dat erbij hoort. Mijn eerste boek ‘Hoe krijg je ze mee?’ heb ik niet voor niets helemaal aan deze succesfactor gewijd.

In een andere publicatie heb ik onderzoek geciteerd waarin het sponsorship van de top als grootste succesfactor wordt aangewezen. En sponsorship is niets anders dan de verbinding van de veranderaar.

Is verbinding dus de belangrijkste succesfactor?

Relatie

Nee. Want hoe essentieel richting en verbinding ook zijn, ze zijn een middel. Een middel om een verandering te laten slagen. Er is maar één succesfactor die ook een doel op zich is, en dat is de relatie. Waarin je elkaar ziet als de mens die je bent, waarin je elkaar kan vertrouwen.

Het is niet voor niets dat geen enkel lied, roman of film over Richting gaat, of over Regie. Ze gaan allemaal over wat ons als mens het meeste bezig houdt, gelukkig maakt en op de proef stelt: de binding die we voelen met de ander.

Reflectie

En toch zijn we er nog steeds niet. Situaties die last hebben van een gebrek aan richting, verbinding en vertrouwen, leiden je altijd naar de vraag: ‘en wat staat mij dus te doen?’. Want als je vraag niet stelt ben je alleen maar aan het klagen over anderen.

Als je je gaat bezinnen op wat je te doen staat, loop je geheid aan tegen je eigen overtuigingen, patronen, weerstanden en valkuilen. De enige manier om deze belemmeringen te doorbreken is door twijfel toe te laten over je eigen leiderschap. Zodat je waarde toe kunt voegen aan ieders gevoel voor richting, van betrokkenheid, verbinding, vertrouwen en progressie.

En als ik dus moet kiezen voor de succesfactor die ik in verandering het allerbelangrijkste vind, dan kies ik voor Reflectie.

Annemarie Mars, mei 2016