Een verandering is pas geslaagd als mensen zich eraan hebben gecommitteerd*. En dus is er alles aan gelegen dat je daar als veranderaar enig zicht op hebt.
Maar hoe doe je dat?
Een vragenlijst
Een eerste mogelijke antwoord is door het uitzetten van een vragenlijst waarin mensen kunnen aangeven hoe ze zich tot de verandering verhouden. Een vragenlijst lijkt een efficiënte manier om over een groep mensen kwantitatieve uitspraken te kunnen doen, maar er zitten vele haken en ogen aan.
- De representativiteit van je respons is twijfelachtig omdat de houding die je wilt meten bepalend is voor de bereidheid om aan de vragenlijst mee te werken
- Het sturen van vragenlijsten is een interventie op zich, die al bestaande weerstand over de verandering onnodig kan aanwakkeren, in het bijzonder als mensen in een te gesloten vraagstelling te weinig ruimte voelen om echt hun ei kwijt te kunnen
- Met een vragenlijst breng je een kunstmatige scheiding aan tussen het meten van iemands reactie (diagnose) en het erover in gesprek gaan (interventie). Tegen de tijd dat de uitkomsten zijn verwerkt, is het momentum voorbij en zijn de panelen alweer verschoven
- Omdat commitment komt en gaat in een complexe dynamiek van talloze factoren, is een vragenlijst niet zonder meer geschikt om reacties op verandering te verklaren. En dan is elke interventie een schot hagel.
Het gesprek over verandering
Een gesprek over de verandering is een betere manier om te kunnen observeren hoe iemand op de verandering reageert. Hiernaast zie je een aantal kenmerkende uitspraken van iemand die zich gecommitteerd geeft. Zijn nonverbale gedrag erbij is gefocust, zelfbewust en toegewijd.
In het gesprek over de verandering kun je niet alleen zien en horen hoe iemand op verandering reageert; je kunt ter plekke doorvragen waardoor je zijn reactie ook beter kunt verklaren. En je kunt er ter plekke op inspelen, waardoor diagnose en interventie samen opgaan.
Observeren in het werk
Maar de meest betrouwbare manier om commitment vast te stellen is om iemand te observeren als hij aan het werk is. Want iemand die zich aan een verandering (‘van A naar B’) gecommitteerd heeft doet B. Niet ‘alleen omdat het moet’, noch onder protest, want dat zijn gedragsuitingen van weerstand. Iemand in commitment toont het gedrag van B met overtuiging en vastberadenheid, omdat hij erin gelooft.
Annemarie Mars, oktober 2016
Voor de liefhebber
In mijn boeken gebruik ik het woord verbinding in plaats van het woord commitment, maar ik beschouw ze als synoniemen. Iemand in verbinding begrijpt de verandering, is bekwaam om het gedrag te tonen dat daarbij hoort en voelt zich verantwoordelijk voor zijn rol erin. Verbinding is naast ontkenning, weerstand en zelfonderzoek één van de vier reacties op verandering (Hoe krijg je ze mee, hoofdstuk 1).
