Het laatste wat je als veranderaar wilt is mensen bang maken, want angst werkt verlammend, maakt mensen klein en is (dus) een slechte basis voor verbinding.
Maar soms heeft verandering angstaanjagende kanten. Als de situatie risicovol of dreigend is. Als er banen op het spel staan. Hoe je met dat dilemma kunt omgaan is het onderwerp van het blog van deze maand.
In je blikveld
Wat mensen nodig hebben om een verandering te doorgronden is een antwoord op de vraag: ‘wat gaat er mis als het blijft zoals het is?’ Dan kunnen ze de situatie onder ogen zien. Voor dat antwoord gebruik ik het woord urgentie.
De urgentie gaat dus over problemen die spelen, of zich in de toekomst worden voorzien, als verandering uitblijft. Zoals een teruglopend marktaandeel, uitval, stijgende kosten, te lange doorlooptijden, gemiste kansen en ontevreden klanten.
Het eventueel verdwijnen van banen of het opgelegd krijgen van sancties zijn strikt genomen geen problemen die de organisatie noodzaakt de huidige situatie te verlaten. Ze zijn een mogelijke consequentie als de urgentie niet wordt opgelost.
In je sturing
Als er aantoonbaar banen op het spel staan, of sancties dreigen, is het belangrijk dat die informatie deel uitmaakt van je verhaal, als aanvulling op de urgentie. Dan zou de intentie niet moeten zijn om het gemoed van de ander te bespelen maar om zijn besef te stimuleren.
De beste indicator voor je intentie is de mate van sturing die doorklinkt in je verhaal. Om iemands besef te stimuleren is de toon van uitleggen vaak het best passend. De toon van overtuigen is vaak al een vorm van oversturing, en met de toon van dreigen is de grens naar het bespelen van het gemoed zonder twijfel gepasseerd.
In je rol
In de veranderkunde wordt de metafoor van het burning platform veel gebruikt. Deze zegt dat mensen pas in beweging komen (‘van het brandende boorplatform springen’) als ze de hitte van de vlammen voelen. Nog even los van het feit dat dat platform natuurlijk nooit vlam had mogen vatten, is deze metafoor gevaarlijk als veranderaars erin zouden lezen dat ze de druk kunstmatig moeten ophogen om de ander in beweging te krijgen.
Het is niet je rol als veranderaar om gevoelens kunstmatig op te roepen of uit te vergroten. Je kunt wel waarde toevoegen door de gevoelens te erkennen die bij de ander loskomen als hij de situatie onder ogen ziet, en ze te helpen doorwerken. Zodat de ander op enig moment de mentale kracht kan (her)vinden om zich te kunnen bezinnen wat hem te doen staat.
Annemarie Mars, mei 2015
Voor de liefhebber
Hoofdstuk 2 van Hoe krijg je ze mee? gaat over urgentie.
